سعید احمدیان/ روزنامه جوان- اساسنامه فدراسیون فوتبال در ماه‌های گذشته یکی از چالش‌های ورزش بوده تا جایی که کار را به رو‌درروریی فدراسیون فوتبال و مجلس هم کشانده است. فدراسیون فوتبال با اشاره به اینکه فیفا تا ۱۰اسفند برای اصلاح اساسنامه فرصت داده است، مدعی بود در صورت تصویب نشدن آن در مجلس، فوتبال با تعلیق روبه‌رو خواهد شد. آن‌ها معتقد بودند فیفا دخالت دولت در فوتبال را برنمی‌تابد و فدراسیون جهانی فوتبال عنوان «عمومی- غیردولتی» را که به عنوان ماهیت فدراسیون در بند یک اساسنامه آمده قبول ندارد و با وجود عنوان «غیردولتی» معتقد است که کلمه «عمومی» حمل بر دولتی بودن فدراسیون است و باید تغییر کند.
به همین خاطر مسئولان فدراسیون فوتبال در چند ماه اخیر بار‌ها سعی کردند در مصاحبه‌های مختلف با بزرگنمایی عواقب عدم تصویب بند یک اساسنامه، مجلس را زیر فشار بگذارند تا جایی که کار به تهدید نمایندگان هم کشید، حتی علی کفاشیان، رئیس سابق فدراسیون فوتبال نیز به عنوان یار کمکی شهاب‌الدین عزیزی‌خادم وارد این بازی شد و در ادعایی مضحک و دروغ مدعی شد در صورتی که تغییر بند یک اساسنامه را مجلس تصویب نکند، تیم ملی فوتبال از جام جهانی حذف خواهد شد!
این در حالی بود که مجلسی‌ها معتقد بودند فدراسیون با توجه به اینکه از دولت بودجه دریافت می‌کند، جزو مؤسسات «عمومی غیردولتی» است و در صورتی که این عنوان بخواهد به «غیرانتفاعی غیردولتی» تغییر کند باید یک پروسه طولانی طی شود و قبل از آن خیلی قوانین کشور مانند قانون تجارت هم عوض شود.
قاضی‌زاده‌هاشمی، نماینده مجلس در واکنش به این فشار‌ها گفته بود: «فدراسیون فوتبال حداقل ظرف هشت ماه دو بار کمک سنگین از دولت گرفته است. بخشی را برای بدهی ویلموتس پرداخته‌اند و بخشی دیگر را خرج آماده‌سازی جام جهانی کرده‌اند. آیا نباید تبیین شود که اگر صرفاً یک شرکت خصوصی شوند، باید قانون تجارت را تغییر بدهیم. شما می‌خواهید مدل جدیدی را ایجاد کنید که هیچ کجای نظام حقوقی ما نیست. همه قوانین را باید بزنید به استثنای فدراسیون فوتبال، باید ۲۲قانون را تغییر بدهیم، نه یک قانون را!»
با این حال فشار فدراسیون فوتبال به نمایندگان تا همین دیروز ادامه داشت و مدیران فدراسیون اصرار داشتند که مجلس باید بند یک اساسنامه که آن‌ها را کاملاً مستقل و غیردولتی می‌کند تصویب کند، آن هم در شرایطی که در طرف دیگر تقاضای بودجه ۵۰۰ میلیون یورویی را از دولت برای جام جهانی مطرح می‌کردند.
***
دیروز، اما در شرایطی که هنوز چهار هفته تا پایان مهلت فیفا باقی مانده و هنوز مجلس هم مصوبه‌ای در این باره نداشته است، سایت فدراسیون فوتبال در خبری از پیام تبریک فیفا برای اصلاح اساسنامه و برطرف شدن خطر تعلیق فوتبال خبر داد. غلامرضا رفیعی، مشاور عالی حقوقی رئیس فدراسیون فوتبال در گفتگو با سایت فدراسیون فوتبال این خبر را رسانه‌ای کرده و گفته است: «فیفا با ارسال پیامی به فدراسیون فوتبال ایران، مراتب تبریک خود بابت اقداماتی را که در مورد اساسنامه فدراسیون فوتبال با کمک مراجع ذی‌صلاح ملی انجام شده است اعلام کرد.»
در شرایطی که پیش از این فدراسیون فوتبالی‌ها اصرار به تصویب بند یک اساسنامه در مجلس داشتند، اما حالا چه اتفاقی افتاده که بدون مصوبه مجلس این مشکل حل شده است! مشاور عالی حقوقی رئیس فدراسیون فوتبال در این باره دیروز به شبکه خبر اینطور توضیح داد: «فیفا اساسنامه را تأیید نمی‌کند، بلکه اقدامات قضایی در کشور ما افتاده که منجر به تحقق بند یک و ۸۷ شده است. همچنین مستندات قانونی و مواضع خودمان را به فیفا اعلام کرده‌ایم. ما قوانین و مقررات خود را به علاوه آرای وحدت رویه دیوان عدالت اداری قبل از منقضی شدن مهلت فدراسیون جهانی برای فیفا فرستادیم. فیفا ضمن تبریک به ما، اظهار امیدواری کرده است که دیگر جای نگرانی وجود نداشته باشد. اقدامات ما منطبق با نظر فیفاست. از نظر ما اصلاح اساسنامه محقق شده است و دلایل قانونی خودمان را داشتیم.» به گفته رفیعی، رأی دیوان عدالت اداری و همچنین قانون اهداف، وظایف و اختیارات ورزش که توسط شورای نگهبان تأیید شده، مستندات فدراسیون برای ارسال به فیفا و اعلام «غیردولتی» بودن فدراسیون است.
***
استناد به رأی دیوان عدالت اداری برای قانع کردن فیفا به غیردولتی بودن فدراسیون فوتبال همان نسخه‌ای است که نمایندگان مجلس هم در ماه‌های اخیر آن را توصیه کرده بودند. با وجود این مسئولان فدراسیون فوتبال اصرار به مصوبه مجلس داشتند. به نظر می‌رسد پس از مقاومت مجلس برابر فشار فدراسیون فوتبال برای تحمیل تصویب یک مصوبه پرچالش، فوتبالی‌ها به این نتیجه رسیدند که از همان راهی که احسان قاضی‌زاده‌هاشمی، نماینده مجلس پیشنهاد داده بود، مشکل‌شان را با فیفا حل کنند. قاضی‌زاده دی‌ماه در مناظره با رفیعی این پیشنهاد را داده بود: «مشکل با استناد به رأی دیوان به صورت موقت حل خواهد شد.».
اما رأی دیوان عدالت اداری ماجرایش چیست؟ ماجرا به سال گذشته برمی‌گردد که حیدر بهاروند، عضو بازنشسته از سازمان بازرسی کل کشور شکایت کرد. با توجه به اجرای قانون منع به کارگیری بازنشستگان، فدراسیون فوتبال توسط سازمان بارزسی نهاد «عمومی- غیردولتی» خوانده شده بود که مشمول این قانون می‌شد و باید مدیران بازنشسته آن پست‌شان را ترک می‌کردند. بهاروند پس از ورود سازمان بارزسی، به دیوان عدالت اداری شکایت و عنوان می‌کند که فدراسیون فوتبال یک نهاد «عمومی- غیردولتی» نیست. هیئت عمومی دیوان عدالت اداری هم پس از بررسی در رأی شماره ۱۶۶۵، تأیید می‌کند که فدراسیون فوتبال یک نهاد «عمومی غیردولتی» نیست. در این رأی آمده است: «فدراسیون فوتبال، چون از جمله دستگاه‌های غیردولتی و نهاد‌های عمومی غیردولتی موضوع ماده ۵ قانون خدمات کشوری نیست، بنابریان مشمول احکام قانون ممنوعیت به کارگیری بازنشستگان و اصلاحات بعدی آن نمی‌شود.»
حالا فدراسیون فوتبال با ارسال این رأی به فیفا، این فدراسیون را یک مؤسسه غیرانتفاعی غیردولتی نامیده و عنوان کرده است که مؤسسه عمومی غیردولتی نیست تا مشکل اساسنامه حل شود.
***
با این حال برخی معتقدند استناد به این رأی می‌تواند فوتبال را در آینده وارد چالش جدیدی کند و حتی کار به تعلیق کشیده شود، به خصوص که کارشناسان می‌گویند این رأی تا وقتی که مجلس خلاف آن را تصویب نکند و رئیس قوه قضائیه رأی دیگری ندهد، معتبر است. صفی‌الله فغانپور، مدیر حقوقی سابق فدراسیون فوتبال نیز در گفتگو با خبرگزاری فارس اینطور هشدار داده است: «رأی دیوان عدالت که به استناد ماده یک اساسنامه جدید فدراسیون فوتبال صادر شده، یک رأی مشروط تلقی می‌شود و اگر این ماده تغییر پیدا کند به استناد آن می‌شود رأی دیوان عدالت را هم منتفی کرد. در واقع با اتکا به این رأی که هنوز قانونی نشده، نمی‌توان پاسخ فیفا را داد، به خصوص در سال ۸۶ که این اتفاق رخ داد تا اینکه فیفا متوجه شد این گزارشات خلاف واقع است. نهایتاً آن‌ها یقه فدراسیون را گرفتند و اجازه ندادند انتخابات برگزار شود و دیدید که این انتخابات برگزار نشد تا اساسنامه تصویب شود. بهترین راه این است که ما با مراجع بالادستی صادقانه برخورد کنیم و راه‌هایی که منتهی به کار درست است را انجام دهیم.»
حال باید دید چالش‌های اساسنامه ادامه پیدا می‌کند یا با همان رأی دیوان عدالت، مشکل حل می‌شود یا اینکه به گفته منتقدان در صورت اطلاع فیفا از غیرواقعی بودن استناد صورت گرفته، فوتبال با عواقب زیادی روبه‌رو خواهد شد!