سعيد احمديان/ روزنامه جوان- هفته دفاع مقدس که می‌رسد رشادت و جانفشانی‌های رزمندگان در طول هشت سال جنگ تحمیلی پررنگ‌تر از همیشه می‌شود، رشادت‌هایی که جامعه ورزش کشور با تقدیم ۵ هزار شهید نقش پررنگی در آن داشت.قهرمانانی که در اوج افتخار و کسب عناوین مختلف، ورزش حرفه‌ای را کنار گذاشتند و راهی جبهه‌ها شدند تا از آب و خاک کشورمان دفاع کنند. علاوه بر این ورزش نقش زیادی در بالا بردن روحیه رزمندگان در زمان جنگ داشت و آن‌ها با کمترین امکانات سعی در انجام ورزش‌های مختلفی داشتند تا هم روحیه‌شان را بالا ببرند و هم آمادگی بدنی‌شان افت نکند. در گفتگو با سردار کاظم یزدانی، رئیس سابق سازمان ورزش بسیج درباره ورزش‌در جبهه‌ها صحبت کرده‌ایم.
سردار، هفته دفاع مقدس از دیروز آغاز شده و می‌خواهیم در ابتدای صحبت‌هایتان درباره ورزش در جبهه‌ها صحبت کنید، به خصوص که ورزش هم در بالا بردن شور و هم آمادگی رزمنده‌ها نقش زیادی داشت.
زمان دفاع مقدس، مسئله ورزش به عنوان یکی از مسائل اساسی مطرح بود و جامعه ورزش مانند تمام ۴۲ سال اخیر گذشته از انقلاب، نقش بسیار پررنگی در زمان جنگ داشته و به ایفای نقش پرداخته است. یکی از نقش‌های ورزش موضوع بالا بردن آمادگی جسمانی رزمندگان بود. ابتدا این تنها مختص پادگان آموزشی امام حسین در تهران بود و در ادامه به دلیل نیازی که احساس می‌شد، پادگان‌های استانی نیز تأسیس شد و بچه‌های بسیجی و رزمنده‌ها برای آموزش‌های اولیه در دوره‌های ۳۰ تا ۴۵ روزه شرکت می‌کردند. با توجه به نیازی که از طرف فرماندهان لشکر‌ها و تیپ‌ها اعلام شده بود، بالای ۱۰ جلسه آزمون جسمانی و ۱۰ جلسه شنا به دلیل عملیات در هور و مناطق آبی آموزش داده می‌شد. همچنین با توجه به نیازی که در صورت جنگ تن به تن وجود داشت، آموزش ورزش‌های رزمی هم در برنامه قرار گرفته بود. در مجموع این سه مأموریت در دوره‌های مقدماتی در پادگان‌های پشت جبهه در بخش ورزش برای رزمندگان در نظر گرفته شده بود.
این آموزش‌ها پس از اعزام هم ادامه داشت؟ به خصوص که ورزشی مانند شنا در دفاع مقدس خیلی به کار می‌آمد.
البته تنها به آموزش‌های قبل از اعزام نمی‌شد اکتفا کرد و زمانی که رزمندگان اعزام می‌شدند در غرب در پادگان ابوذر و در جنوب در پادگان دوکوهه، مربیان بر اساس سین برنامه‌شان تا روز عملیات و امکاناتی که وجود داشت مانند سد دز، رودخانه‌ها و استخر‌های اهواز و خرمشهر، دوره‌های تکمیلی شنا می‌گذاشتند و برخی از این بسیجی‌ها که استعداد داشتند به عنوان غواص انتخاب می‌شدند، به خصوص که غواصی نقش بسیار اساسی در زمان جنگ در عملیات‌ها داشت. علاوه بر این در زمینه ارتقای آمادگی جسمانی، راهپیمایی‌ها و پیاده‌روی‌های طولانی با تجهیزات برای رزمندگان در نظر گرفته می‌شد. همچنین رزمنده‌ها به ورزش‌های دیگری که دوست داشتند هم برای بالا بردن آمادگی جسمانی و هم ایجاد شور و نشاط می‌پرداختند.
همان‌طور که اشاره کردید، ورزش علاوه بر ارتقای آمادگی جسمانی، در بعد روحی هم می‌توانست نقش زیادی داشته باشد، از خلاقیت‌های بچه‌های رزمنده برای تأمین وسایل اجرای ورزش‌های دلخواه‌شان صحبت کنید؟
زمانی پیش می‌آمد که به دلایل تاکتیکی، رزمنده‌ها ۳۰ روز در خط مقدم می‌ماندند و عملیات اتفاق می‌افتاد. در این شرایط برای حفظ شور و نشاط و انگیزه رزمنده‌ها، برنامه‌های مختلف ورزشی را با وجود امکانات محدود و اولیه جبهه در نظر می‌گرفتیم. به عنوان مثال با پوکه و گونی سنگری دروازه درست می‌کردیم. با اسلحه ورزش‌های زورخانه‌ای انجام می‌دادیم. از اسلحه کلاش به عنوان میل و از قابلمه به عنوان ضرب استفاده می‌کردیم. برای برخی از عشایری که در جبهه بودند، ورزش‌های بومی محلی در نظر گرفته بودیم.
علاوه بر آموزش‌های ابتدایی، قطعاً برخی رزمنده‌ها با توجه به مأموریت سخت‌ترشان احتیاج به آموزش‌های ویژه‌ای هم داشتند که ورزش جز مهمی در این آموزش‌ها بود. این آموزش‌ها چطور بود؟
قطعاً، همین‌طور است. به بعضی از رزمنده‌ها که عملیات‌های خاص داشتند، آموزش‌های ویژه‌ای داده می‌شد، مثل غواصی یا برای کسانی که از صخره‌ها و دیوار‌های بسیار بلند جبهه غرب صعود می‌کردند تا به خط مقدم برسند، آموزش صخره‌نورردی می‌دادیم. در این زمینه با همکاری فدراسیون کوهنوردی و مساعدت آقای آقاجانی به عنوان رئیس فدراسیون در زمان دفاع مقدس، چندین کارگاه در غرب کشور زده شد تا بچه‌های رزمنده در ۱۰ تا ۲۰ جلسه آموزش ببینند و صخره‌نوردی را یاد بگیرند. برای برخی هم با توجه به مأموریتی که ممکن بود در مناطق برف‌گیر انجام دهند، آموزش اسکی داشتیم. اجرای چنین برنامه‌هایی سبب می‌شد هم رزمنده‌ها از نظر تخصصی دارای توانمندی‌های بالایی شوند و هم از نظر آمادگی جسمانی عملیات‌های بزرگی را انجام دهند. بر اساس نوع عملیات‌هایی که می‌شد، آموزش‌های رشته‌های مختلف در برنامه قرار می‌گرفت. متأسفانه در مقطعی مناطق عملیاتی جنوب تعدادی از شهدایمان، رزمنده‌هایی بودند که توانمندی خوبی در شنا نداشتند و غرق شدند و به شهادت رسیدند. پس از این اتفاق با هماهنگی‌هایی که با سازمان تربیت بدنی و فدراسیون شنا صورت گرفت، تمام استخر‌های شنای کشور به مدت یک ماه در اختیار سپاه و بسیج قرار گرفت و ما توانستیم به حدود ۲۰ هزار نفر در سراسر کشور آموزش شنا بدهیم تا توانمندی‌های‌شان زمانی که قرار بود عملیات در آب انجام شود، بالا برود.
علاوه بر همکاری فدراسیون شنا و کوهنوردی، همکاری دیگر فدراسیون‌ها ورزشی چطور بود؟
فدراسیون ورزش‌های رزمی هم پای کار بود و مربیان بسیار زیادی چه در پشت جبهه و چه خط مقدم آموزش‌های لازم مانند کار با لانچیکو و سلاح‌های مختلفی را که نیاز بود به رزمنده‌ها می‌دادند. در بخش پر کردن اوقات فراغت، فدراسیون همگانی و فدراسیون روستایی و عشایری هم تلاش‌های زیادی داشتند و مسابقات مختلفی را با جوایزی که در نظر گرفته بودند برای ایجاد شور و نشاط در رزمنده‌ها برگزار می‌کردند. حتی اعضای هئیت رئیسه و مربیان این فدراسیون‌ها برای بازدید و برگزاری مسابقات در جبهه حضور داشتند. اکثر فدراسیون‌هایی که می‌دانستیم می‌توانند به ما کمک کنند با اشاره ما به میدان می‌آمدند و در اجرای برنامه‌ها، آموزش‌های مختلف و مسابقات به رزمندگان به ما یاری می‌دادند.
جامعه ورزش شهدای زیادی را به کشورمان تقدیم کرده که در بین آن‌ها قهرمانان زیادی دیده می‌شود.
زمان دفاع مقدس که نظام سلطه، جنگ را به ما تحمیل کرد هر انسان آزاده‌ای که احساس تکلیف کرد، وارد صحنه شد و در این بین ورزشکاران هم از این قائده مستثنا نبودند. بر اساس آماری که تهیه شده جامعه ورزش نزدیک به ۵ هزار شهید تقدیم انقلاب کرده است که تعدادی از این شهدا از نخبگان ورزش بودند که قهرمانی ملی، آسیایی و جهانی داشتند. این نشان می‌دهد که ورزش از همان ابتدا در مسیر انقلاب بوده است، چه زمان دفاع مقدس و چه امروز که در کمک‌های مؤمنانه، جامعه ورزش با توجه به روحیه مقاومت و ایستادگی پای کار است.
اما متأسفانه خیلی از این شهدای ورزشکار ناشناخته هستند و نسل جوان آن‌ها را نمی‌شناسند، چه باید کرد؟
باید در زمینه شهدای ورزشکار، الگوسازی صورت گیرد و آن‌ها به جامعه و نسل جوان معرفی شوند. خیلی از این شهدا متأسفانه گمنام هستند و باید برای معرفی این چهره‌ها که زمان جنگ قهرمان ملی بوده‌اند، اما به افتخارات ورزشی شان پشت پا زده‌اند و به جبهه رفته و جانش را فدا کرده‌اند، جامعه رسانه‌ای تلاش بیشتری انجام دهد. متأسفانه قهرمانان فعلی ما این شهدا را نمی‌شناسند و هم متولیان ورزش و هم رسانه‌های مختلف باید در مسیر معرفی سجایای اخلاقی و معرفت و جوانمردی شهدای ورزشکار حرکت کنند تا این برای نسل جوان ورزش ما هم یک درس شود که زمانی که نیاز باشد وارد میدان شوند.