سعید احمدیان/ خبرگزاری ایرنا- توجه به مسائل فرهنگی و اخلاقی در ورزش ایران؛ قرار است این موضوع جدی‌تر و با برنامه‌تر از قبل دنبال شود؛ اتفاق مبارکی که می‌تواند به بهبود فضای فرهنگی ورزش به خصوص در رشته‌های پرحاشیه و پرطرفدار مانند فوتبال کمک شایانی کند. در این راستا وزارت ورزش، سومین دوره تربیت مربی فرهنگ و اخلاق ورزش کشور را برگزار کرد و در اختتامیه این دوره، گروهی از قهرمانان و پیشکسوتان ورزش در رشته‌های مختلف به عنوان سفیران فرهنگ ورزش معرفی شدند.
برگزاری چنین دوره‌هایی و همچنین معرفی سفیران برای ترویج فرهنگ در ورزش، از جمله اتفاقاتی است که باید اثراتش پررنگ‌تر از قبل در ورزش دیده شود. به خصوص که توجه به مسائل فرهنگی در ورزش کشورمان در چند دهه گذشته کمرنگ و همواره کفه ترازو به سمت قهرمانی و مدال‌آوری در ورزش کشور سنگین بوده است.
با این حال با تاکیداتی که کیومرث هاشمی طی چند ماه پس از روی کار آمدنش به عنوان وزیر ورزش داشته است، به نظر می‌رسد شاهد افزایش فعالیت‌های فرهنگی در ورزش خواهیم بود؛ فعالیت‌ها و برنامه‌هایی که می‌تواند به سالم‌سازی و پاکسازی فضای ورزش از بی‌اخلاقی‌ها و اتفاقات ضدفرهنگی که حوزه ورزش را لکه‌دار می‌کند، کمک کند.
هاشمی در بازدیدهایی که پیش از بازی‌های آسیایی هانگژو از اردوی تیم‌های اعزامی داشت، بر ارجحیت اخلاق به قهرمانی تاکید داشت و عنوان کرده بود: «کسب مدال در وهله دوم قرار دارد و اخلاق و رفتار برای ما مهم‌ترین مسئله است»؛ چنین نگاهی در ورزش کشور همواره در حاشیه قرار داشت و اولویت مدیران در بخش‌های مختلف مدیریتی، حول ورزش قهرمانی می‌چرخید.
باوجود تلاش‌های صورت گرفته در گذشته، غفلت از توجه به فرهنگ‌سازی و اخلاق‌گرایی، ورزش کشور را به خصوص در رشته‌ای مانند فوتبال به جایگاهی رسانده است که حواشی غیراخلاقی در آن جولان می‌دهد و از سطح مدیریت گرفته تا بازیکنان و کادر فنی، شاهد اتفاقات ضدفرهنگی هستیم که به وجهه ورزش کشورمان آسیب جدی می‌زند.
البته نباید از نقش بی‌توجهی سیاست‌گذاران ورزش به مقوله مهمی به نام اخلاق و فرهنگ که در ورزش ایران ریشه تاریخی دارد نیز گذشت؛ اتفاقی که سبب شد تا در دوره‌های گذشته همواره برنامه‌های فرهنگی در برگزاری رویدادها و مراسم مذهبی و چاپ بنر خلاصه شود و کار عمقی و ریشه‌ای فرهنگی صورت نگیرد. نگاه ویترینی و لب طاقچه‌ای به فرهنگ، معضلی است که در عمده برنامه‌های فرهنگی دیده می‌شود.
به طور قطع با چنین نوع نگاهی نمی‌توان امیدوار به پیاده‌سازی و جاری کردن فرهنگ پهلوانی و مردمی در ورزش کشور بود. علاوه بر این در بسیاری از بخش‌های ورزش به خصوص فوتبال باشگاهی کشور، به همان برنامه‌های روزمره فرهنگی هم اهمیت داده نمی‌شود و با وجود هزینههای چندصد میلیاردی سالانه، همواره کمترین بودجه برای بخش فرهنگی در نظر گرفته می‌شود.
البته این را میتوان به خیلی از فدراسیون‌های ورزشی هم تعمیم داد که در فهرست اولویت‌های آنها، همواره فرهنگ‌سازی در انتها قرار می‌گیرد. دنبال کردن چنین مسیری در باشگاه‌ها و فدراسیون‌ها سبب شده تا فضای فرهنگی ورزش از فضایی جوانمردانه و اخلاقی که لازمه آن است، فاصله بگیرد.
برای بهبود این شرایط باید شاهد تغییر نگاه در سیستم مدیریتی ورزش کشور باشیم؛ سیستمی که در کنار ورزش قهرمانی و تربیت یک ورزشکار قهرمان، به جنبه‌های اخلاقی و تربیتی او نیز به همان اندازه توجه دارد تا خروجی آن تربیت یک قهرمان بااخلاق باشد.
به طور قطع، آموزش در فرهنگ‌سازی در ورزش، مهم‌ترین نقش را دارد؛ فاکتوری که با توجه به زمان‌بر بودن، کمتر مورد توجه بوده است. با این حال مربیان به عنوان گروهی که بیشترین ارتباط را با ورزشکار دارند، از نقش حائز اهمیتی در این رابطه برخوردار هستند و تربیت ۶ هزار معلم فرهنگ و اخلاق ورزش که در ۲ سال اخیر در دستور کار وزارت ورزش قرار گرفته است و مدیرکل فرهنگی وزارت ورزش در مراسم اختتامیه سومین دوره تربیت مربی فرهنگ و ورزش، آمار آن را ارائه داد، در بهبود فضای فرهنگی ورزش تاثیرگذار خواهد بود.
البته علاوه بر مربیان، نمی‌توان از نقش تاثیرگذار مدیران، در ترویج فرهنگ و اخلاق در ورزش گذشت و این نقش تنها به مدیریت باشگاه‌های کوچک و بزرگ خلاصه نشده و ادارات کل ورزش و جوانان استان‌ها، فدراسیون‌ها و وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک را نیز دربرمی‌گیرد. به نظر می‌رسد همان طور که برای آموزش مربیان، دوره در نظر گرفته می‌شود، باید برای مدیرانی که در بخش‌های مختلف ورزش مشغول به کار هستند نیز چنین آموزش‌هایی لحاظ شود تا زنجیره موثر در تربیت ورزشکاران اخلاق‌گرا در ورزش کامل باشد و در نهایت ورزش ایران همان طور که به مدال‌آوری ورزشکارانش افتخار می‌کند، در فضای فرهنگی و رفتاری هم قهرمانان برجسته‌ای به عنوان الگو تربیت کند.
رسیدن به چنین روزی قطعا احتیاج به استمرار و برنامه‌ریزی کوتاه مدت، میان‌مدت و بلندمدت دارد؛ به خصوص که فرهنگ، مسئله‌ای نیست که به‌یک‌باره شکل بگیرد و در طول زمان و با آموزش‌های مکرر در ورزشکار نهادینه می‌شود.