سعید احمدیان/ روزنامه جوان- بودجه سال ۱۴۰۰ در حالی هفته گذشته توسط دولت به مجلس ارائه شد که نام دو باشگاه دولتی استقلال و پرسپولیس هم در آن دیده می‌شود. البته با توجه به منع قانونی برای هزینه دولت در ورزش حرفه‌ای، خبری از ردیف بودجه برای این دو باشگاه نیست و تنها دولت در این لایحه به درآمد‌ها و هزینه‌های این دو باشگاه که زیرمجموعه‌شان هستند، اشاره کرده است.
منع قانونی، کمک غیرقانونی
اشاره دولت به هزینه و درآمد‌های دو باشگاه استقلال و پرسپولیس در بودجه ۱۴۰۰ در شرایطی است که در سه دهه اخیر بار‌ها وعده خصوصی‌سازی این دو باشگاه داده شده، اما هر بار به بهانه‌های مختلف، این وعده عملی نشده تا همچنان استقلال و پرسپولیس زیرمجموعه دولت باقی بمانند. البته در یک سال گذشته وزارت ورزش با برگزاری جلسات مختلف سعی کرده وانمود کند که در واگذاری دو باشگاه پرطرفدار پایتخت جدی است و مسعود سلطانی‌فر قرار است این کار نیمه‌تمام را تمام کند. هرچند با سابقه‌ای که از این وعده‌ها در دوره‌های گذشته وجود دارد، بعید است که این‌بار نیز خصوصی‌سازی سرخابی‌ها به نتیجه‌ای برسد، به خصوص که با توجه به طرفداران چندده میلیونی دو باشگاه، کمتر دولتی می‌خواهد این ظرفیت را از دست بدهد و حاضر است با تمام دردسر‌ها و حواشی آن کنار بیاید، اما استقلال و پرسپولیس برچسب دولتی داشته باشند.
عملی نشدن وعده‌های واگذاری استقلال و پرسپولیس به بخش خصوصی در کنار منع قانونی دولت برای کمک به این دو تیم، شرایط عجیبی را برای سرخابی‌ها به وجود آورده است. اواخر دهه ۸۰ بود که مجلس در مصوبه‌ای پرداخت هرگونه وجهی از محل بودجه کل کشور به هر شکل به ورزش حرفه‌ای را ممنوع کرد. این قانون سبب شده در یک دهه گذشته دولت با توجه به ممنوعیت کمک به ورزش حرفه‌ای، عملاً از راه قانونی نتواند به این دو باشگاه پولی تزریق کند. البته در سال‌های اخیر بار‌ها شنیده شده که وزارت ورزش با وجود منعی که دارد به طرق مختلف و به صورت غیرقانونی بودجه‌های زیادی را به استقلال و پرسپولیس اختصاص داده و بخشی از مشکلات مالی این دو تیم با ورود وزارت ورزش حل شده است.
ولنگاری مالی سرخابی‌ها
علاوه بر ممنوعیت قانونی کمک دولت به ورزش حرفه‌ای، راه‌های درآمدزایی باشگاه‌ها در فوتبال ایران برخلاف کشور‌های دیگر نیز بسته است. در حالی حق پخش تلویزیونی و کپی‌رایت بخشی زیادی از هزینه‌های باشگاهداری در دنیا را تأمین می‌کند که در کشورمان با توجه به دولتی بودن صداوسیما و وجود نداشتن تلویزیون خصوصی، باشگاه‌ها از این حق محرومند و تلویزیون با وجود درآمد‌هایی که از کنار فوتبال کسب می‌کند، حاضر نیست بخشی از آن را به فوتبال بپردازد.
در چنین وضعیتی مدیران دولتی دو باشگاه استقلال و پرسپولیس علاوه بر کمک‌های غیرقانونی وزارت ورزش که درصدی از هزینه‌شان را پوشش می‌دهد، سعی کرده‌اند با قرارداد با اسپانسر‌ها و کارگزار‌های مختلف، هزینه‌های‌شان را تأمین کنند. هم استقلال و هم پرسپولیس در چند سال گذشته با کارگزاری‌های مختلف وارد مذاکره شده‌اند و قرارداد‌هایی را امضا کرده‌اند. هرچند در بیشتر قرارداد‌های امضا شده کارگزار به تعهداتی که داشته عمل نکرده و حتی نیمی از درآمد چندده میلیاردی که مدیران دو تیم وعده می‌دادند نیز عملی نشده است، مسئله‌ای که باعث می‌شد قرارداد با کارگزار قبلی لغو و با کارگزار جدیدی منعقد شود. قرارداد‌های کارشناسی نشده که بیشتر با روابط مدیران وقت با اسپانسر‌ها بسته می‌شود، یکی از مهم‌ترین دلایل به بن‌بست خوردن کسب درآمد بوده است. علاوه بر عدم تحقق درآمد‌های اسپانسری، دو باشگاه استقلال و پرسپولیس و به خصوص قرمز‌ها با توجه به تحریم‌ها از دریافت مطالباتی که با توجه به موفقیت‌های‌شان در لیگ قهرمانان دارند نیز محروم هستند.
همه این‌ها در شرایطی است که مدیران ناکارآمد دو باشگاه به جای مدیریت بودجه حداقلی و هزینه براساس درآمد تا جایی که توانسته‌اند با توجه به نفوذ دلالیسم در استقلال و پرسپولیس با امضای قرارداد‌های نامتعارف و بدون ضابطه با بازیکنان، هزینه‌های زیادی را به بیت‌المال تحمیل کرده‌اند. این را بگذارید کنار شکایت خارجی‌های دو تیم به فیفا که تنها در چند سال گذشته چندین میلیون دلار بدهی روی دست استقلال و پرسپولیس گذاشته است. با توجه به این وضعیت نابسامان گزارش پرونده فساد در فوتبال و همچنین تحقیق و تفحص مجلس از عملکرد مالی دو باشگاه دولتی استقلال و پرسپولیس که سال گذشته منتشر شد، بیانگر فساد و تخلفات عدیده مالی دو باشگاه است که با وجود محرز بودن تاکنون با هیچ مدیری از این دو تیم به واسطه تخلف‌هایی که صورت گرفته برخورد نشده است.
رقم‌های نمایشی برای لاپوشانی
در حالی ولنگاری مالی و عدم شفافیت مالی در دو باشگاه دولتی استقلال و پرسپولیس هر سال بیشتر می‌شود که بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ که چهارشنبه از سوی دولت به مجلس ارائه شد، در بخش بودجه شرکت‌های دولتی سودده و سربه‌سر در سال ۱۴۰۰، نام دو شرکت ورزشی فرهنگی پیروزی (پرسپولیس) و استقلال نیز به چشم می‌خورد که تنها نگاهی به ارقام نشان می‌دهد که دولتی‌ها با عددسازی و بیان ارقام غیرواقعی سعی در لاپوشانی فساد و حیف و میل‌هایی که از بیت‌المال در این دو باشگاه می‌شود، دارند به خصوص که این دو باشگاه در سال‌های گذشته همواره زیانده بوده‌اند و هزینه‌های‌شان بیش از درآمدشان بوده است. بر اساس این لایحه، میزان درآمد‌های استقلال معادل ۶۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان و هزینه‌های این شرکت معادل ۶۹میلیارد و ۴۹۸ میلیون تومان لحاظ شده است. میزان درآمد‌های پرسپولیس نیز معادل ۹۵ میلیارد تومان و هزینه‌های این شرکت معادل ۹۴ میلیارد و ۸۵۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان لحاظ شده است.